سفارش تبلیغ
صبا ویژن

89/3/24
12:43 عصر

در قوه قضاییه چه خبر است؟

بدست روح اله ریاضی در دسته

این را شنیده اید که دعا می کنند گذرت به دادگاه نیافتد؟خوب،‌حتما علتی دارد.
در این یک ساله ، نامه و خاطره و مصاحبه و ... های زیادی مبنی بر اتفاقات بعضا دردناکی که در زندانها و محاکم قضایی رخ داد ،‌دیده و شنیده ایم.
حتی گاهی مواردی مطرح می شد که شبیه داستان بود و پذیرشش برای چون منی کمی سخت می نمود.
این مصاحبه آقای نیازی با هفته نامه پنجره ،‌در نوع خودش حاوی نکاتی تلخ است.تعجب کردم که چگونه اجازه چاپش را داده اند.
ایشان زمانی رییس سازمان بازرسی بوده اند و سر ماجرای سخنرانی پالیزدار برخوردی با ایشان و گروهشان می شود که شباهت هایی با داستان های امروز دارد.این نکته را در نظر بگیرید که اینها جزو زیرمجموعه قوه قضاییه بودند.از آن طرف فراموش نکنید که صحت این موارد به معنی این نیست که همه داستان های امروز واقعا رخ داده باشد بلکه پاسخی به این سوال است  که چقدر امکان چنین برخوردهایی وجود دارد؟

به طور نمونه خلاصه موضوع اصلی را برایتان از قول آقای نیازی نقل می کنم.

یک دفعه قائمی نسب نامی که مدیر کل حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان بوده را احضار و بازداشت می کنند.آقای نیازی این برخورد را «فرآیندی کاملا غیرمتعارف و غیرقانونی (نحوه احضار، تفهیم اتهام، صدور قرار
تأمین)» می داند.آقای نیازی هم به تکاپو می افتد که ایشان را آزاد کند و به خاطر مقامی که داشته به دیدار رییس وقت قوه قضاییه می رود ولی «برخلاف مقررات قانونی به مدت 31 روز در بازداشت انفرادی نگه داشته می‎شود،
حتی اعتراض وی به قرار بازداشت نیز برخلاف مقررات جهت رسیدگی به دادگاه
ارسال نمی‎شود.»
بعد برخورد با مدیران دیگر سازمان شروع می شود و ایشان نیز در جلسه ای که برای این موضوع با مسوولان قوه قضاییه انجام داده بودند ،تهدید به عزل می شوند.
در ادامه هم«روز شنبه مورخ 1387/4/8 آقای موحدی (رییس وقت حوزه ریاست قوه قضاییه) در
تماس تلفنی اعلام کرد با توجه به این‎که نظر آیت‎الله شاهرودی این است که
شما در جای دیگری خدمت کنید، آیا شما استعفاء می‎دهید؟ که اعلام کردم
استعفاء نمی‎دهم و ترجیح می‎دهم عزل شوم. متعاقبا در همان روز با ابلاغ
کتبی رییس قوه قضاییه و بدون رعایت اصل 164 قانون اساسی، بنده عزل و به‎سمت
عضو معاون، در دیوان عالی‎کشور منصوب شدم.»
اقای نیازی هم معتقد است که این عزل ،غیر قانونی بوده ،‌چون:«صرف‎نظر از انجام چنین برخورد‎هایی که به صورت ناروا و غیرمنطقی صورت
پذیرفت، نکته قابل‎تأمل این‎ است که اساسا به موجب اصل 164 قانون اساسی:
«قاضی را نمی‎توان از مقامی که شاغل آن است بدون محاکمه و ثبوت جرم یا
تخلفی که موجب انفصال است به‎طور موقت یا دائم منفصل کرد یا بدون رضای او
محل خدمت یا سمتش را تغییر داد، مگر به اقتضای مصلحت جامعه با تصمیم رییس
قوه قضاییه، پس از مشورت با رییس دیوان عالی کشور و دادستان کل.» در این
جریان مدیران قضایی مذکور اولا هیچ‎گونه ارتباطی با جریان تحقیق و تفحص
نداشته‎اند تا چه رسد به این‎که جرم یا تخلفی برای آن‎‎ها متصور باشد تا به
اثبات رسد یا از خدمت منفصل شوند، ثانیا نه‎تنها رضایت آن‎‎ها جهت تغییر
سمت اخذ نشده بلکه اساسا حتی یک نفر از قوه قضاییه به خود زحمت نداد تا
صحبتی با آن‎‎ها داشته باشد و برای چنین اقدام قهرآمیزی علتی را اعلام یا
توضیحی به آن‎‎ها بدهد. ثالثا چنان‎چه فرض کنیم لزوم عزل این مدیران از
آن‎چنان فوریتی برخوردار بود که حتی نمی‎توانسته‎اند تا چند روز و نصب رییس
بعدی سازمان تأمل کنند و مصلحت جامعه چنین اقتضاء می‎کرده است، شایسته بود
رییس قوه به تصریح اصل قانون اساسی و قانون ذی‎ربط پس از مشورت با دادستان
کل کشور و رییس دیوان عالی کشور اقدام به این کار می‎کرد، که متأسفانه
بنابر اذعان این مقامات چنین نکرده است!»
در ادامه هم اشاره ای به برخورد عجیب دادستان وقت تهران می کند که یکی از افرادی بوده که در گزارش تحقیق و تفحص از او نام برده شده:«آقای مرتضوی حتی شخصا در نیمه شب با حضور در سلول انفرادی آقای قائمی‌نسب
در اوین برای گرفتن اعتراف‌‎های مورد نظرش، او را تحت فشار قرار داده و
تهدید کرده بود.»

89/3/23
10:58 صبح

سفر یک ساله

بدست روح اله ریاضی در دسته

می خواهم دست شما را بگیرم و به همراه خودم به شرح ماجرای سفری ببرم که یک سال است شروع شده و هنوز ادامه دارد.
در این سفر طول و دراز که برای من درسهای زیادی داشت ، به مانند تمامی سفرها، خود و مردم و نظامم را بیشتر و بهتر شناختم و البته این شناخت را کافی نمی دانم.
درسهایی که من طی این یک سال فراگرفتم ارزشی چند ساله دارد و چه بسا اگر این اتفاقات نمی افتاد ،تا دیر باز اهتمامی به فراگیری آنها نداشتم.
من ،آموختم:
1- تندروی و افراط شمشیری دو لبه است که هر چه سمت دیگرش را که رو به دیگران است تیز می کنی ، سمتی که در مقابل خودت قرار دارد تیزتر خواهد شد و روزی بر گردن خودت خواهد نشست.آنان که افراطی گری را ترویج می کنند و در برابر آن نمی ایستند ، خود،‌روزی بزرگترین قربانیان آن خواهند شد.

2- سکوت در برابر کارهای غلط آن گونه نیست که بر ارج و قرب شما بیافزاید و حاشیه امنیتی برایتان دست و پا کند.زبان در کام گرفتگان ،گاهی چون افراط گرایان به ورطه مجازات خواهند افتاد.برخی از آنانی که این روزها مورد حمله و تهمت و طعنه قرار می گیرند را جزو افراط گرایان و سکوت کنندگان دهه های قبل می دانم و روزی خواهد رسید که افراطی های امروز هم به جزایشان برسند.

3-نق زدن و در دل فحش دادن چاره کار نیست.باید به صحنه آمد.و البته از نق زدن و فحش دادن خودداری کرد.کسی نخواهد بود که حق شما را عزت مندانه به شما بدهد و دلسوزترین فرد بر شما خودتان هستید.به شرط آنکه از راه و روش درست و منطقی عدول نکنید.

4-مردم ما بسیار احساسی و سطحی نگر هستند. متاسفانه در این سالها نه تنها بر بالا بردن عقل و شعور مردم تاکید نشده که این خصیصه ها را پرورش داده اند. راه درمان این موارد مبارزه و تمسخر و حتی ترویج اطاعت بی چون و چرا نیست.هیچ اطاعتی (جز از معبود و در مسیری که او تعیین کرده) رشد نخواهد آورد ،‌بلکه هر کس که در امری دانش و بصیرت بیشتری دارد باید به جای معلم خوب بودن،‌استاد خوبی باشد.معلم ها همه چی را به دانش آموزانشان می گویند.حتی گاهی برای کاهش استرس ،سوالهای امتحان را هم با آنها کار می کنند.اما استاد خوب کسی است که سرفصلها را می گوید و دانشجویانش را به مطالعه و تحقیق و پرسش گری فرا می خواند و البته باید در حدی باشد که بتواند به پرسش هایشان جواب بدهد.

5- شک و پرسش اگر چه مامن و پناهگاه خوبی نیست ،‌اما گذرگاهی است که می تواند انسان را به قله های استوار یقین برساند.سالهای سال بود که ما را از شک می ترساندند و البته گاهی اوقات ،حق داشتند .چرا که هر پرسش و شکی نیازمند گذر است و پاسخ مناسب می خواهد که این بی سوادان را یارای پاسخ دادن نبود.

6- اگر چه انسان باید با خودش و مردم در حد عقل شان سخن بگوید ،‌اما نباید پایه ها و افق دیدش را بر همین سطحی نگری و احساسی بودن و عدم پرسش گری استوار کند. اگر کسی نیست که از شما بپرسد نباید به گونه ای رفتار کنید که توان پاسخ گویی به مخاطب فرضی تان را نداشته باشید.چرا که در این حالت دایما نگران بالا آمدن و رشد خود و اطرافیان و مردمتان هستید و شاید روزی هم همت به خرج دهید که آنان رشد نکنند!

7- قدرت چنان طعمی دارد که عقل و هوش می برد و دل را یک دله می کند.به تعبیر عماد افروغ ،‌مستی می آورد.هر چه در راه زهد و تقوا بکوشیم ،‌آنچه مانع فساد در قدرت می شود،‌نظارت و شفافیت و پاسخ گویی است.

8- و سر آخر اینکه برخوردهای ما در کل خوب نیست.بسیاری از اوقات جلوی چشممان را می بینیم.فرد گرا و خود محور شده ایم و خودمان و اندیشه مان را محور حق و حقیقت می دانیم. عصبانی و پرخاشگر و حریص به ساکت کردن دیگرانیم.باید برای یک بار هم که شده ،بنشینیم و بکاویم که چرا این گونه شده ایم.از این بحث های سطحی و مصداق های تاریخی و انگ های ریز و درشت دست برداریم.تا نیاید آن روزی که بخواهیم ،ولی نتوانیم و اجلمان رسیده باشد!

89/3/20
11:54 عصر

تصمیم معقول!

بدست روح اله ریاضی در دسته

می گویند ترس برادر مرگ است.تصمیمی که مبنی بر لغو راهپیمایی شنبه گرفته شده به نظرم تصمیم معقولی است.قطعا آنچه تندروها را بیش از پیش به نگرانی خواهد انداخت ،ترس است.ترس از حضور جمعیت.
و این قطعا آنها را در تجزیه و تحلیل و اقدامات بعدی دچار تردید خواهد کرد.
حالا که مجوز راهپیمایی نمی دهند معنی اش این است که می ترسند.و قطعا خشن و بی محابا خواهند آمد.این طوری هم هزینه کمتری برای مردم خواهد داشت و هم ترسشان فایده های بسیاری دارد.

89/3/19
3:38 عصر

بد دفاع کردن

بدست روح اله ریاضی در دسته

می گویند بد دفاع کردن از دفاع نکردن هم بدتر است.به خاطر آنکه گاهی نه تنها دفاع نیست بللکه امکانی برای حمله فراهم می کند.
صحبت هایی که این روزها در دفاع از رهبری زده می شود یکی از بارزترین مصادیق بد دفاع کردن است.
به طور نمونه به ماجرای خبرگانی که در آن ،‌ایشان را به رهبری انتخاب کردند نگاه کنید.
ماجراهایی که نقل می شود همه اش خاطره از امام است.در نهایت هم آقای هاشمی آمده و از قول احمد آقا چند تا خاطره دیگر نقل کرده و با «آقایانی که موافقند قیام کنند»  ماجرا را ختم کردند.
اول اینکه بنابر وصیت خود امام :«اکنون که من حاضرم ، بعض نسبتهای بی واقعیت به من داده می شود وممکن است پس
از من در حجم آن افزوده شود؛ لهذا عرض می کنم آنچه به من نسبت داده شده یا
می شود مورد تصدیق نیست ، مگر آنکه صدای من یا خط وامضای من باشد، با
تصدیق کارشناسان ؛ یا در سیمای جمهوری اسلامی چیزی گفته باشم .» که یعنی هنوز یک روز از رحلت امام نگذشته وصیت ایشان زیر پا گذاشته شد
دوم برای چه مجلس خبرگان تشکیل شده؟ برای اینکه کاندیداهای رهبری را بنابر شرطهای ذکر شده در قانون اساسی بررسی کند و به انتخاب اصلح ترین آنها دست بزند و یا اینکه نظر رهبر قبلی را در مورد رهبر بعدی کشف کند.
متاسفانه این گونه خاطره ها بیش تر از آنکه بر مقام و درجه رهبری بیافزاید موید سخنانی می شود که مخالفان و معاندان می گویند و این اصلا خوب نیست.
از طرفی در مورد خاطره هایی که چه از امام و چه از برخورد و خواب و رویای علمای دیگر در مورد رهبری نقل می کنند هم، این بد دفاع کردن موج می زند.یک جورهایی می خواهند بر خلاف آنچه امام در کتاب ولایت فقیه نوشته و ولابت فقیه را یک وظیفه دانسته ونه مقام،‌مقام عرفانی و روحانی و سمایی و وابسته به امام زمانی برای رهبری ایجاد کنند که این جزو بزرگترین خیانت ها به اصل ولایت فقیه و شخص رهبر است.و البته انکه بیش از پیش شاد خواهد شد، دشمنان واقعی هستند.

89/3/18
1:1 عصر

جنگ زرگری

بدست روح اله ریاضی در دسته

جنگ زرگری راه انداخته اند.همدیگر را تهدید می کنند و نامه به این و آن می نویسند.
البته در اینکه رییس محترم دولت میلشان به آن است که هر چه خود صلاح دیدند ،عمل کنند و برای قانون و مخالف و دیگر افراد با تجربه و استخوان خرد کرده پشیزی ارزش قایل نیستند ،‌شکی نیست.اما واقعیت آن است که از صدقه سر این بحث ها هیچ منفعتی عاید مردم نخواهد شد.نه روشنگری و دانستن حق مردم است محقق می شود.نه پولی که به باد رفته به خزانه بر می گردد و نه تبعات بی قانونی دامن کسی را خواهد گرفت.
اگر بخواهند کمی جلوتر بروند،‌رهبری معظم وارد شده و کما فی السابق،‌یک جوری ماجرا را فیصله خواهند داد که نکند چیزی به بیرون درز کند و مردم از تخلفات بسیاری که آقای لاریجانی از آن سخن رانده اند ،‌بویی ببرند.چند تا توصیه به اینکه دولت کار دستش است و باید مراعاتش را کرد هم در ضمیمه گفته خواهد شد و مردم بیچاره باید منتظر باشند تا ببینند چه آشی برایشان پخته اند و در انتخابات های بعد چگونه قرار است با رقابت های فرمایشی به صحنه بیاورندشان.

89/3/17
12:59 عصر

سخنی خواندنی از شهید مطهری

بدست روح اله ریاضی در دسته

«مراجع، فوق انتقاد به مفهوم صحیح این کلمه نیستند و
معتقد بوده و هستم که هر مقام غیر معصومى که در وضع غیر قابل انتقاد قرار
گیرد ، هم براى خودش خطر است و هم براى اسلام .مانند عوام فکر نمی کنم که هر
که در طبقه مراجع قرار گرفت مورد عنایت خاص امام زمان(عج )است و مصون از
خطا و گناه و فسق است.»
(
استاد مطهرى، پاسخهاى استاد بر نقدهایى به کتاب مساله
حجاب، ص71
)

89/3/17
12:57 عصر

کیهان و رهبری!

بدست روح اله ریاضی در دسته

یکی از دوستان من در مقام تعجب از برخی سخنان رهبری، معمولا به شوخی می گوید:«فکر کنم رهبری زیاد کیهان می خواند.»
وقتی این خبر را مشاهده کرده، دیدم این رفیق ما زیاد هم بیراه نمی گوید.

89/3/16
6:38 عصر

هزینه دیرکرد آیت الله1

بدست روح اله ریاضی در دسته

در قراردادها بخشی وجود دارد به نام هزینه دیرکرد.
یعنی هر کدام از طرفین قرارداد اگر نتواند در زمان مورد توافق به تعهداتش عمل کند، لاجرم باید هزینه ای به طرف مقابل پرداخت کند.
در مباحث اجتماعی هم چنین هزینه هایی وجود دارد.اما معمولا پرداخت هزینه دیرکرد اجتماعی چندان ممکن نیست و حتی گاهی مصداق نوش دارو بعد از مرگ سهراب می شود.
آیت الله مهدوی کنی که از بزرگان و محترمان جریان اصول گرا به حساب می آید طی اظهار نظری که امروز منتشر شده ،‌گفته:«ممکن است در رقابت های انتخاباتی نامزدی به اعلام برنامه های خود پرداخته و
گذشتگاه را نقد کند اما این نباید به اینجا بینجامد که رقبا وارد زندگی
خصوصی یکدیگر شده و مثلاً یکی به آن یکی بگوید تو زنت چنان است و ...نباید مسائلی را درباره خانواده و فرزندان دیگران گفت که طرح آن بایستی در
محاکم قضایی به آنها رسیدگی شود. نباید خطای فرزند به پای پدر نوشته شود
همانگونه که خطای پدر به پای پسر نوشته نمی شود.»
اگر همه آنچه جریان حاکم در مورد انتخابات می گوید را باور کنیم؛ مثلا بپذیریم که هیچ تقلبی رخ نداده و جناح شکست خورده با برنامه ریزی قبلی به آشوب پس از انتخابات پرداخته،‌نمی توانیم از این نکته بگذریم که جمعیت شرکت کننده در راهپیمایی خاموش 25 خرداد،‌آنقدر زیاد بود که هر دو طرف ماجرا را تا مدتی در شوک نگه داشته بود.
به نظرم آن جمعیت ؛که در طول تاریخ جمهوری اسلامی بی سابقه بود و علنا در مقابل حاکمیت قرار گرفتند ،را نه تقلب به عرصه آورد و نه هماهنگی جریان س ب ز.بلکه برخوردهای غلطی که در مناظره معروف و در روز 24 خرداد در میدان ولیعصر اتفاق افتاد مهمترین عامل محرک ان حضور بی سابقه و حوادث تلخی بود که پس از آن در کشور ما افتاد و هزینه های زیادی را به همه مان تحمیل کرد.این ترس اعترافی دوستان از دستگیری به قول خودشان سران فتنه هم به همین موضوع بر می گردد.

اگر بزرگان فهمیده جریان اصول گرا و مسوولین عالی رتبه نظام ،به تعبیر خودشان سکوت را در برخی موارد جایز نمی دانستند و امر به معروف و نهی از منکرشان فراموش نمی شد و احیانا به خاطر آنکه نکند عکس العمل شان در برابر عملی به تعبیر خودشان گناه و غیر اخلاقی ،موجب کاسته شدن از ارای کاندیدای اقل الشرین شان نشود،‌ وارد صحنه می شدند و به انتقاد از عمل خلاف می پرداختند، امروز این همه هزینه نمی دانند و مجبور نبودند دم دشمنان نظام را گرم کنند.

89/3/15
11:27 صبح

طلحه و زبیر!

بدست روح اله ریاضی در دسته

مردم قهرمان ها را با ضد قهرمان های مقابلشان می شناسند.تا وقتی علی(ع) آب را بر سپاهیان معاویه قطع نمی کند،‌زشتی کار معاویه نمود کمتری دارد.چون  معاویه ها توجیه خواهند کرد که برای هدف والای پیروزی و حفظ نظام ،هر عملی پسندیده است.
این روزها که مدام ذکر طلحه و زبیر می شود و از میزان بودن حال فعلی افراد سخن به میان می آید،‌ سوالی در ذهن شکل می گیرد که در برابر طلحه و زبیرهای ادعایی،‌ علی (ع) و مالک و عمار چه کسانی هستند؟
در جمع معاویه و عمروعاص مزور ،‌خوارج متحجر و بدفهم و عایشه نان به نرخ پیغمبر خور،‌ طلحه و زبیر شبیه پادشاه یک چشم خواهند بود .
وقتی می شود به نقد طلحه و زبیر نشست که علی(ع) متصف به حق داشته باشی.
شیر خدا و رستم دستانم آرزوست.

89/3/14
2:38 عصر

امام و تندروی

بدست روح اله ریاضی در دسته

برخوردی که امروز با سیدحسن خمینی صورت گرفت را می توان برخوردی کاملا مغایر با تعالیم اسلام و امام دانست.البته چون منی نمی توانم بنابر جایگاهم چنین ادعایی بکنم و بنابراین از نوشته استاد عزیز حجت الاسلام سروش محلاتی کمک می گیرم.

اگر حوصله خواندن همه اش را ندارید.قسمتهای تیره شده را حتما بخوانید.
چنین برخوردهایی را می توان مصداق کامل تندروی دانست.اما چرا ؟و به تعبیر بهتر تندوری چیست؟
«تندروی، توصیفی برای یک نوع حرکت است. حرکتی که « مرزهای حقیقت» را نادیده می انگارد و از «حدود عدالت» تجاوز می کند، در تندروی « زیاده روی» وجود دارد و این «زیاده» بر اساس شاخص های خاص، قابل شناسائی است. کسی که به افراط کاری و تندروی مبتلا می شود این « مرزها» را در رفتار خود رعایت نمی کند :
1- مرزهایی که « عقل» به آن حکم می کند و خردمندان به آن فرمان می دهند.
2- مرزهایی که « شرع» به آن حکم می کند و در کتاب و سنت تبیین شده است.
3- مرزهایی که « قانون » به آن حکم می کند و بر اساس مصالح اجتماعی، « وضع » می گردد....
معمولاً بیشترین تندروی ها، در هنگام «کیفر» و مجازات، و به بهانه برخورد با مجرم و ستمکار صورت می گیرد و چه بسا کسی که در موقعیت اجرای مجازات ها قرار گرفته و از قدرت عقوبت دادن برخوردار است، خود را برای فشار و تضییق هرچه بیشتر در حق متعدیان و قانون شکنان، مجاز می داند، او می پندارد که چون دیگران، تعدی و تجاوز را آغاز کرده اند، پس مستحق هر گونه برخوردی هستند، در چنین فضایی تندروی و افراط کاری، توجیه پذیر می شود! قرآن این نگاه را تحطئه می کند و با تأکید بر اینکه در هنگام مقابله، نباید از «مثل» تعدّی کرد، جلوی افراط کاری در حق آنان را می گیرد : « فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدی علیکم»[1] . البته این آیه را به معنی « لزوم» مقابله و «وجوب» کیفری مانند جنایت، نباید تلقی کرد، بلکه به معنی نهی از «زیاده روی» و حرمت تندروی باید دانست، والّا «مقابله» حتی در همان «حد مثل» نیز ترغیب و تشویق نشده است، از این رو پس از آنکه با « ان النفس بالنفس و العین بالعین و الانف بالانف» از زیاده روی،‌‌ جلوگیری شده است، سپس اضافه شده که با عفو و گذشت از جانی،‌‌ بار گناه خود را سبک کنید : «فمن تصدق به فهو کفارة له»[2]  ...
شگفت آور است که در قرآن، به جای آنکه به فاسقان و جاهلان نهیب زده شود که از تندروی و افراط کاری درباره مؤمنان دست بردارید. با جدیت و اهتمام خاص « مؤمنان» از تندروی در حق « کفار و مشرکان» منع می شوند تا «حق دانستن خود» و « باطل دانستن دشمن»، بهانه ای برای برخورد با مخالفان به هر شیوه و به هر قیمت نگردد، مثلاً اگر مشرکان مکه درسال حدیبیّه، پیامبر اسلام را از ورود به مکه و انجام مراسم حج باز داشتند، آیا این کار آنها، مجوزی برای مسلمانان است که مقابله به مثل نموده و متقابلاً مشرکان را از این کار منع گفتند؟ دستور قرآن این است که : «ولا یجر منکم شنأن قوم ان صدوکم عن المسجد ان تعتدوا»[3] مفسران عقیده دارند که در این آیه مسلمانان از انتقام و مقابله به مثل با مشرکان مکه نهی شده اند تا برخورد دیروز مشرکان در حدیبیّه، مستندی برای برخورد مشابه با آنان قرار نگیرد[4]  دستور کلی قرآن به مؤمنان آن است که مبادا در اثر دشمنی ها و عداوت ها، از مرز عدالت در برخورد با دشمنان خود عبور کنید، «ولایجر منکم شنئان قوم علی ان لا تعدلوا»[5]  
این تأکیدات قرآنی نسبت به مؤمنان که آنان را از تندروی بر حذر می دارد، گویای این نکته است که «ایمان» هر چند زمینه ظلم و تعدی نسبت به هم کیشان و هم مسلکان را کاهش می دهد و شخص مؤمن را نسبت به رعایت حریم مؤمنان دیگر، «مقید» ساخته و در بند قرار می دهد، ولی ممکن است ایمان زمینه ظلم و تعدی نسبت به پیروان آئین های دیگر را افزایش دهد و «تعصب مذهبی» موجب طغیان و تجاوز در حق آنان گردد. مبنای اعتقادی اینگونه افراطگری آن است: 1- هر کسی که مانند ما فکر نمی کند، خط و بهره کمتری از ایمان دارد 2- ضعف ایمان گروه های دیگر، در اثر عناد و لجاجت است. 3- کسی که در اثر عناد با حقیقت، از قبول و التزام به آن طفره می رود، شایسته احترام و تکریم نیست 4- پس ما برای هر گونه رفتاری با مخالفانمان آزادیم. تعالیم قرآنی جلوی این استنتاج را می گیرد و شیوه برخورد با مخالفان را فقط در چارچوب خاص، تعریف کرده و مجاز می شمارد و مؤمنان را از تخطی از این چارچوب پرهیز می دهد.
مسئولیت برخورد با تندروی ها
عامل مهم تندروی ترکیب شدن « ارادت» و « جهالت» است. وقتی که عشق و علاقه به یک « شخص» و یا یک «عقیده» همراه با «جهل» و نادانی گردد، و پیرو دل باخته از فهم و درک کافی برخوردار نباشد، دچار رفتار افراطی می گردد. افراطی گری در میان مریدان، یک بیماری شایع است که از ارادتی غیرعقلانی و عشقی مهار نشده نشأت می گیرد. در این شرایط، تنها کسی که می تواند جلوی تندروی شیفتگان را گرفته و آنها را به مرزهای تعادل برگرداند، شخصیت برتری است که به عنوان «مراد» و «محبوب» شناخته می شود. سیره پیامبر اکرم و ائمه معصومین، نشان می دهد که آنان، تلاش جدی برای مهار کردن اقدامات تند و نیز پیروان خود داشتند. مثلاً وقتی یک بادیه نشین بد زبان و هتاک، در حضور رسول خدا، شروع به هرزه گویی کرد، و عمربن خطاب به او حمله کرد تا نابودش کند، پیامبر به عمر فرمود: بنشین و بردبار باش، و سپس حضرت با متانت و صبوری با آن مشرک هتاک، سخن گفت، و بالاخره زمینه هدایت او را فراهم آورد.[6]
...
اینگونه نمونه ها که در زندگی اولیای الهی فراوان اتفاق افتاده است نشان می دهد که :
اولاً : ‌مریدان و شیفتگان شخصیت های بزرگ، پیوسته در معرض اقدامات نسنجیده و حرکت های تند و افراطی اند و همانگونه که بعض و عدوات، به تندروی می انجامد، ارادت و محبت نیز می تواند موجب تندروی گردد.
ثانیاً : مریدان تندرو و عاشقان افراطی، برای اقدامات خود، نیازی به کسب اجازه از پیشوای خود نمی بینند، آنها برای اقداماتی مانند قتل هم، منتظر اجازه نمی مانند.
ثالثاً : اولیای الهی، «حسن فاعلی» این گروه را مجوزی برای تأیید اقدامات آنها ندیده، و به بهانه «اخلاص»، «پاکی احساسات»، و«سوابق انقلابی»، حاضر به آزاد گذاردن آنها بری افراط گری و تندروی نیستند.
رابعاً: اولیای الهی، در قبال اقدامات خودسرانه دوستان خویش، بی اعتنا نبوده و از خود «سلب مسئولیت» نمی کردند، بلکه با «صراحت و شفافیت»، آنها را تخطئه می کردند و عملاً جلوی آنها را می گرفتند. اقدام اولیای الهی، از قبیل « تقبیح بعد از عمل» نبوده، بلکه از نوع «ممانعت قبل از عمل» بوده است.
خامساً : ائمه در بیانات خود، نقش تحریک کننده برای نیروهای تندرو نداشته و هرگز درصدد تهییج آنان برای اقدامات خودسرانه نبوده اند. آنچه در نهج البلاغه در این باره دیده می شود تحریک به حضور در میان دفاع در برابر غارتگری یاران معاویه و یا جهادر در برابر باغیان است. والّا آن حضرت، هرگز مردم را برای قلع و قمع مخالفان و معترضانی که دست به سلاح نبرده بودند، تهییج نمی کردند، بلکه بارها بر تأمین امنیت آنان تأکید می‌نمودند.

مقابله امام با افراط گری
حضرت امام خمینی در دوره‌ی رهبری افتخارآفرین خود، کارنامه ی بلندی از مقابله با افراط‌گری بجا گذارد که بررسی تقصیلی آن نیاز به تألیف یک اثر مستقل دارد. خطوط کلی این مقابله عبارت است از: 
1ـ مقابله با زمینه های فکری افراط گری
تند روی و افراط گری در بسیاری از موارد، ریشه‌های فکری و اعتقادی دارد. و معمولاً از نوعی غلّو و زیاده‌روی در شأن و منزلت شخصیت‌های محبوب سر چشمه می‌گیرد. حضرت امام، با برخورد با اینگونه انحرافات فکری، زمینه‌های تند روی را در میان ارادتمندان خویش. از بین می‌برد. مثلاً وقتی نماینده‌ی طلاب حوزه، در حضور ایشان، زبان به تعریف و تمجید گشود، بلافاصله به او اعتراض کردند و فرمودند: 
«این مبالغات را که راجع به من فرمودند، من نمی پذیرم ... راجع به من یک مدتی تند روی فرمودند»[15] 
حضرت امام علاوه بر اینکه ثناخوانی و مدّاحی در حضور خود را نمی پذیرفتند، و بارها کسانی مانند آیت‌الله مشکینی و فخرالدین حجازی را به این دلیل مورد انتقاد قرار دادند[16] بلکه اساساً از اینکه شأن ایشان، بالاتر از حدّ شرعی آن معرفی گردد، حساسیّت داشتند و به صراحت نفی و انکار می‌کردند. مثلاً یک بار برخی از نمایندگان مجلس مطالبی درباره ی جایگاه امام به عنوان ولی فقیه مطرح کردند، که حضرت امام، طی بیانیه‌ای به نقد و نفی آن پرداختند و متذکر شدند که: «‌آیات و روایاتی وارد شده است که مخصوص به معصومین علیهم السلام است، و فقها و علمای بزرگ اسلام هم در آنها شرکت ندارند، تا چه رسد به مثل این جانب»، در پایان این پیام، ایشان از نمایندگان خواسته اند که در صحبت‌ها خود، «مرزها از هم جدا باشد»[17] در تعریفی که حضرت امام از موقعیّت ولایت فقیه ارائه می‌کرد، شأن حاکم، به«تالی تلو عصمت» صعود پیدا نمی‌کرد، بلکه به گفته ایشان: ولایت و اداره‌ی کشور، یک وظیفه سنگین است، نه اینکه برای کسی شأن و «مقام غیر عادی» به وجود بیاورد، و او را از حد «انسان عادی» بالاتر ببرد.[18] البته پس از ارتحال ایشان، بسیاری از این آموزه‌ها، دستخوش تغییر و تحریف گردید و گاه آنچه را که ایشان «ضروری مذهب» می‌دانستند، انکار گردید و با هیچ اعتراض و مخالفتی هم مواجه نشد. مثلاً حضرت امام فرموده بود که «مراد از اولی الامر به «ضرورت مذهب ما»، «ائمه» هستند.[19] و امروز در جامعه‌ی شیعی، از اولی الامر تفسیری ارائه می‌گردد که شامل «حاکم غیر معصوم» نیز باشد، و مرزهائی را که امام بر «جدا بودن» آن اصرار داشت، نادیده انگاشته می‌شود. 
2ـ دفاع از فضای آزاد بحث
عناصر تندرو، در حوزه مباحث فکری دچار تنگ نظری بوده و حاضر نیستند که در مسائل علمی و نظری، به بحث و گفتگو تن دهند، از نظر آنها ایجاد فضای بحث، به سست شدن عقاید مردم و شبهه پراکنی می انجامد. ولی حضرت امام خمینی «مباحثات تند» در این زمینه را موجب «نگرانی» نمی‌دانستند و به صراحت می‌فرمودند: «نگران مباحثات تند طلبگی، در اصول و فروع فقه نبوده ام»[20]  
به اعتقاد امام خمینی، کسی که حجت دارد، از آزادی بیان نمی‌ترسد و لذا در اوج بحران آفرینی گروهک های مارکسیستی در سالهای اولیه جمهوری اسلامی، امام می‌فرمود: « اگر حرفی دارید بیایید در تلویزیون بگویید، مباحثه می کنیم با هم» ولی آنها حاضر به قبول بحث و گفتگو در صدا و سیما نبودند.[21] نظر امام درباره‌ی بحث و گفتگو آن بود که: « علوم اسلامی بی مباحثه نمی رسد به مقصد، امور سیاسی هم بی مباحثه نمی‌رسد به مقصد، مباحثه می‌خواهد، اشکال می‌خواهد، رد و بدل می‌خواهد[22]» افراطی‌گری در حوزه مباحث فکری با این علائم و نشانه‌ها شناخته می‌شود:
الف) افراط گرایان حاضر به حضور در میدان  بحث و مباحثه علمی نیستند، آنها می گویند، ما نسبت به عقاید خود یقین و حجت داریم، و حاضر به تأمل مجدد و تعمق دوباره درباره‌ی آنها نیستیم، آنها نگران آن هستند که مبادا در اثر فکر کردن و گفتگو کردن، رخنه و شکافی در عقاید و افکارشان پدید آید، لذا از قبل در برابر «شک» گارد می‌گیرند، و به خود « اجازه فکر کردن» و «پرسش کردن» نمی‌دهند.
ب) افراط گرایان، حاضر به قبول «فرصت و امکان» برای مباحثه ی مخالفان خود نیستند. چرا که معتقدند، جایز نیست اجازه دهیم حرفهای باطل مخالفان به گوش کسی برسد، و وقتی گفته می‌شود: به آنها اجازه صحبت داده و خودتان هم نقد کرده و جواب دهید، می‌گویند: شاید برخی از افراد عادی، در اثر مباحثات ما و مخالفانمان دچار شک و تردید شوند، لذا هیچ راهی برای انعکاس حرف مخالفان نباید باز باشد.
ج) افراط گرایان، معتقدند با مخالفان فکری باید مبارزه کرد، ولی این مبارزه، از نوع مبارزه فکری و جهاد علمی نیست، بلکه باید در میدان مبارزه، حیثیت و آبروی آنها را نابود کرده و اگر هتاکی اثری نداشت، مبارزه را با برخورد فیزیکی باید ادامه داد.

حضرت امام، با این شیوه ها و رویّه‌ها، موافق نبودند، دیدگاه ایشان مبنی بر اینکه توده ای ها هم بجای توطئه بر علیه نظام، در صدا و سیما حضور یابند و به بحث و گفتگو بپردازند، و اعلام عدم نگرانی از مباحثات حتی تند، آنهم در مباحث «اصولی»، در برابر گرائشات افراطی گری و تند روی قرار دارد.
3ـ برخورد با عناصر تندرو
حضرت امام، از جایگاه رهبری نظام، تند روی هایی که در نهادها و سازمان های مختلف اتفاق می‌افتاد را رصد می‌کردند و در برابر آن موضع گیری می‌کردند. نیروهای نظامی و انتظامی، نهادهای امنیتی، و تشکیلات قضائی، بیشترین اخطار را نسبت به بروز «تند روی» در میان نیروهای خود دریافت کرده اند:
*پاسدارها در عین حالی که شغلشان بسیار شریف است لکن مسئولیتشان هم زیاد است. باید خود شما از اشخاصی که یک قدری مثلاً جوان هستند، یا گاهی جهالت دارند، جلوگیری کنید و نگذارید یک وقتی پاسداری کار خلافی بکند.[23] 
* گاهی در بین پاسداران انقلاب که من اینها را خیلی دوست دارم ... اشخاصی نفوذ می‌کنند، و کارهایی انجام می دهند که موجب هتک سپاه پاسداران است، مثلاً یک چند نفری که تشخیص دادند فلان آدم، آدم بد آدمی است، می‌روند می گیرندش این بر خلاف نظام اسلام است، باید جداً جلوش گرفته بشود که پاسدار بدون امر دادستان کل، بدون امر عدلیه نتواند دخالت کند در امور، اینطور نباشد که حالا ببیند یک قدرتی دارد هر کاری دلش می‌خواهد بکند. اگر یک پاسدار یا پاسداران رفتند در یک جائی و بدون در دست داشتن حکم مثلاً دادگاهها، بروند خودشان خودسر، زمینی بگیرند، اشخاصی را بازداشت بکنند، این باید ازشان بازخواست شود و تأدیب بشوند.[24] 
* باید افراد اطلاعات، مستقل، منزه و متقی باشند، دوستانتان را موعظه کنید که مبادا تندروی کنند، مبادا به خاطر تند اندیشی، یک بیچاره‌ای بی جهت گرفتار شود، در مورد زندانیانی که اسامی آنها به آقای ری شهری [وزیر اطلاعات] داده می شود، زودتر اقدام کنید که بی خود کسی در زندان نماند.[25] 
* متصدیان حبس‌ها و زندانها باید توجه داشته باشند، که حدود الهی معنایش این نیست که یک کسی که مستحق قتل است، ما فحشش بدهیم، جایز نیست. یا به او سیلی بزنیم، حق نیست. گمان نکنید که حالا که آدم توی حبس آمده ما باید با او رفتار بد کنیم.[26] 
* رسیدگی به صلاحیت سایر کارمندان و متصدیان امور، با بی طرفی کامل بدون مسامحه و بدون اشکال تراشی‌های جاهلانه که گاهی از تندروها نقل می‌شود، صورت گیرد.[27] 
4ـ اقدام در برابر شیوه های تندروی
حضرت امام، در جهت مقابله با تند‌روی‌ها و افراط‌گرائیها، به «تذکر و موعظه» و یا اخطار اکتفا نمی‌کردند، بلکه در شرایطی که افراطی گری در یک نهاد را به شکل گسترده و جدی و خطرناک می‌دیدند، برای مقابله، از شیوه های دیگری استفاده می کردند. یکی از نمونه های مهم آن، حکم حضرت امام به «انحلال هیئت های گزینش در سراسر کشور» است که خطاب به ستاد پیگیری تخلفات قضائی و اداری، نوشتند: تمام هیأت هایی را  که به نام گزینش در سراسر کشور تشکیل شده اند، منحل اعلام می‌نمایم، چه در قوای مسلح، یا در وزارت خانه ها و ادارات، و چه در مراکز آموزش و پرورش، تا برسد به دانشگاهها، تمام آنها منحل است و ستاد انحلال را اعلام کند[28] 
پس از این حکم، حضرت امام، مسئولان عالی رتبه قضائی و اداری کشور از آن جمله رئیس دیوانعالی کشور. و نخست وزیر را به حضور پذیرفتند و درباره ی علت انحلال، به آنها فرمودند:
در جمهوری اسلامی، غیر از گروههایی که می خواهند به اسلام و مسلمین ضرر بزنند، نباید دنبال عیب دیگران رفت، باید آبروی مردم را حفظ کنید، ... بعضی از مسائل گزینش بسیار بد بوده است‌...[29] 

مراقبت حضرت امام در برابر افراطی گرائی و گزارشات مکرّری که از تندروی در نهادهای مختلف قضائی و انتظامی و امنیتی به ایشان می‌رسید، موجب صدور فرمان هشت ماده‌ای گردید، که در ضمن آن، مسائل مهمّی برای مهار و کنترل تندرویها تبیین گردید، مثل اینکه :
*هیچ کس حق ندارد کسی را بدون حکم قاضی که از روی موازین شرعیه باشد، توقیف کند یا احضار نماید، هر چند مدّت توقیف کم باشد.
*هیچ کس حق ندارد، به تلفن یا نوار ضبط صوت دیگری به نام کشف جرم یا کشف مرکز گناه گوش کند و یا برای کشف گناه و جرم، هر چند گناه بزرگ باشد، شنود بگذارد[30].
5 ـ برخورد با جریانات تندرو
نیروهای تندرو، همیشه در نهادهای انقلابی و سازمانهای دولتی، اقدام به افراط گری نمی کنند، بلکه آنها سعی دارند در سطح جامعه نیز «موج آفرینی» نموده، و با طرح شعارهای به ظاهر انقلابی و تحریک احساسات افراد متعهد و متدین آنها را به اقدامات خلاف قاعده و تندروی وادار کنند. در دوره ی حضرت امام، نمونه‌ای از این گونه موج آفرینی ها با شعارهای تند اتفاق می افتاد، که با مقابله و مخالفت ایشان مواجه شده و در نهایت نابود می گردید. نمونه اینگونه جریانات، اقداماتی بود که تحت عنوان مبارزه با بی‌حجابی از سوی افراد مشکوک انجام می‌گرفت و به عنوان نهی از منکر، با افراد بد حجاب، «برخورد فیزیکی » انجام می شده و زنان بی حجاب مورد تعرّض قرار می گرفتند، حضرت امام، ضمن آنکه چنین اقداماتی را «تحریم» نمودند، به پلیس دستور دارند که از آن جلوگیری کند: اینگونه دخالت ها برای مسلمانها حرام است و باید پلیس و کمیته‌ها از اینگونه جریانات جلوگیری کنند.[31]
نمونه دیگر، برخورد شدید حضرت امام افراد خودسری بود که به نام عدالت و مبارزه با سرمایه داری و اشرافی گری، متعرض اموال مردم می شدند و امنیت اقتصادی را از جامعه سلب می‌کردند. حضرت امام اینگونه رفتارهای خودسرانه را :
«خطری برای اسلام» و حیثیت آن می‌دانستند و معتقد بودند وقتی «ضوابط شرعی» در برخوردها رعایت نمی‌شود و ازقانون تعدی می گردد، چه فرقی بین رژیم شاه و رژیم جمهوری اسلامی وجود دارد: من حقیقتاً نگران هستم من نگران اسلام هستم‌... آدم‌های جاهلی هستند که به خیال خودشان خدمت می کنند برای اسلام، لکن «سرخود» کارهایی می‌کنند که ضرر به حیثیت اسلام می خورد، ... اصلاً موازین تو کار نیست، همان طوری که در رژیم سابق بدون میزان اسلامی و شرعی عمل می‌کردند، حالا هم بدون میزان شرعی و عقلی عمل می‌کنند،  و این تأسف بسیار دارد.[32] 
اهتمام حضرت امام به برخورد و تعقیب نیروهای خودسر را در حکم دیگری نیز می‌توان دید، حکمی که بر اساس آن دادستان کشور را موظف کردند که به احضار و تعقیب افراد خودسری بپردازد که بدون مجوز شرعی و قانونی افرادی را جلب نموده و موجب هتک حیثیت اشخاص می‌شوند.[33]

 
زمینه ها و ریشه های تندروی
برای ما مهم است که زمینه ها در ریشه‌های افراطی گری را بشناسیم. و علل و عواملی را که به بروز تندروی در جامعه می انجامد را شناسائی کنیم.
در یک تقسیم بندی می‌توان تندروی را دو نوع دانست: یکی تندروی هایی که به شکل گذرا و سطحی در جامعه رخ می‌دهد و تابع هیجانات خاص انقلابی در یک دوره ی کوتاه است، با فروکش کردن شور انقلابی و با آرام گرفتن احساسات تند انقلابیون معمولاً این گونه تندروی‌ها پایان می‌پذیرد و چه بسا عناصر تندرو، در فضای آرامش و ثبات پس از انقلاب، به نقطه اعتدال می‌رسند. نوع دیگر تندروی، دارای ریشه های عمیق اعتقادی و اجتماعی است. مثال روشن این نوع افراطی گری جریان خوارج است که از اصول و مبانی خاص فکری، تغذیه می شد.
در زمان و در جامعه ی امروز ما حرکت‌های افراطی، در چند علّت و عامل ریشه دارد، از آن جمله: 
مطلق نگری: افرادی که مطلق نگر بوده و اعتقاد دارند : «حقیقت» به صورت یکپارچه و خالص، «فقط» در نزد آنها قرار دارد، زمینه ی بیشتری برای تندروی نسبت به دیگران دارند، و اگر این مطلق نگری، نسبت به «شخص خود» و یا «شخصیت مراد» خود، وجود داشته باشد قهراً به شدت عمل در برابر منتقدان، می‌انجامد. در بیانات حضرت امام بارها بر این نکته تأکید شده است است، ایشان به صراحت می‌فرمود: هیچ کس نباید خود را «مطلق» ومبّرای از انتقاد ببیند.[34] 
و حتی یک بار به رئیس جمهور وقت نوشتند که:
«نباید ماها گمان کنیم که هر چه می‌گوییم و می‌کنیم، کسی را حق اشکالی نیست»[35]. نتیجه‌ی خطرناک مطلق نگری آن است که علاوه بر انسداد باب انتقاد همه ی کسانی که با برداشت و اجتهاد یک شخص موافق نباشند، به عنوان «منحرف» و «مسأله دار» شناخته می‌شوند حضرت امام در اوج اختلافات حادّی که در سالهای 66 و 67 وجود داشت و جامعه مدرسین در مرکز ثقل یک جناح قرار داشت، به آنها فرمودند: شما دوستان اگر خیال کنید همه در مسائل اعتقادی باید آنچه را شما قبول دارید قبول داشته باشند والا منحرف هستند بدانید راه درستی نمی‌روید.[36]
سطحی نگری و ظاهربینی: افراد سطحی نگر، چون فقط لایه های روئین و سطح پدیده های اجتماعی را می‌بینند، و از تحلیل عمیق قضایا و ریشه های آن عاجزند ، لذا تصور می‌کنند که با اقدامات شتاب زده خود می توانند مسیر حوادث را تغییر داده و مدیّریت رخداد‌ها را بدست گیرند. به گمان آنها، تندروی ها، «علاج انحرافات» است و با برخوردهای ضربتی مشکلات اساسی جامعه، به طور کلی حل می‌شود! حضرت امام که عمری را در تربیت و سلوک اخلاقی گذرانده و در تحلیل مسائل اجتماعی نیز از روشن بینی خاصی برخوردار بود، عقیده داشت که با شدّت و تندی، «صلاح» افراد امکان پذیرنیست، و چه بسا چنین شیوه ها، به فساد بیشتر بیانجامد:
«در امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهمات رفق نمودن و مدارا کردن است، ممکن است اگر انسان مرتکب معصیت را با شدت و عنف بخواهند جلوگیری کنند، کارش به معاصی بزرگ یا به ردّه و کفر منتهی شود. شدت و عنف و عجله مخالف وظیفه ی هادیان الی الله است.»[37] 
مقابله با افراط گری
بخشی از افراطی گری ها و تندروی‌ها، جنبه‌ی «عکس العملی» دانسته و در جهت مقابله با تندروی‌هائی است که از طرف مقابل انجام می‌شود این نوع افراط کاری، معمولاً بین جناحهایی که با یکدیگر رقابت دارند و اختلافشان شدت یافته است، بروز پیدا می کند. بر این اساس ، هر حرکت افراطی از یک طرف، به پیدایش یک حرکت افراطی جدید از طرف مقابل می‌انجامد و به این شکل افراط کاری، به یک جریان مستمر که به تسلسل گرفتار شده. تبدیل می‌شود و بهر حال تندی، یک عکس‌العمل تند را به دنبال دارد. تذکر حضرت امام به برخی از اعضای شورای نگهبان این بود که وقتی شما تندی می‌کنید پی آمدهای آن متوجه شما می‌شود، و از آن جمله «جوانان انقلابی تند»، احترام شما را نگه نمی‌دارند: 
«در شأن شورای نگهبان و حتی خود حضرت آقای خزعلی نیست که به افراد مختلف تندی کند ... آیا این توهین و گناه بزرگ از شخصی که عضو شورای نگهبان است آن هم به مسلمانی که نماینده مردم تهران است، شرعاً چه صورتی دارد؟ مادامی که شما اینگونه عمل می کنید، باز هم توقع دارید، جوانان انقلابی تند، احترام شما را بگیرند»[38]؟! 
در سالهای پایانی عمر حضرت امام که عده ای از علمای حوزه، مورد اعتراض و انتقاد تند گروهی از جوانان انقلابی قرار داشتند و گاه به عنوان طرفداران «اسلام آمریکائی» و سرمایه‌داران، مورد طعن قرار می گرفتند، حضرت امام طی نامه‌ای به جامعه مدرسین به کالبد شکافی این موضوع پرداختند، در این نامه که اخیراً منتشر شده است، حضرت امام جامعه مدرسین را به دلیل آنکه ورود کننده اتهام «اسلام کمونیستی» به مخالفان خود بوده، مورد گلایه قرار داده و متذکر شده‌اند که این گونه برخوردهای شما، چنان عکس‌العمل‌هایی را هم به دنبال دارد:
«باید توجه کنیم تا زمانی که شما اسلام سربازان انقلاب در حوزه‌ها و دانشگاهها را، اسلام مارکسیستی بدانید، آنان اسلام سرداران خود را اسلام آمریکایی می‌دانند، در حالی که نه اسلام آنها التقاطی و مارکسیستی است، و نه اسلام شما آمریکایی، بلکه دو نحو برداشت از اسلام عزیز است و برداشت‌های گوناگون از اسلام سابقه تاریخی دارد.[39] »
در این فراز مهم از پیام امام، کاملاً توضیح داده شده است تندروی از کجا آغاز می‌شود و چگونه «ادامه» می‌یابد: زمینه تندروی آن است که هر کس با هر مقام و موقعیت، اسلام خود را «ناب» دانسته و در اثر این مطلق نگری هر گونه برداشت و اجتهاد دیگر را «انحراف» از اسلام، و «التقاط از کفر» بشمارد، نتیجه این مطلق نگری، تندروی و افراطی گری است و عکس‌العمل آن، تندروی متقابل از طرف گروهها و جناح‌های مقابل است.
عواقب تندروی 
تندروی پیامدهای ناگوار زیادی بدنبال دارد و حضرت امام، به افرداد تندرو، هشدار داده اند که: «تندروی عاقبت خوبی ندارد»[40] به لحاظ فردی معمولاً افرادی که در دوره‌ای از زندگی، حرکت‌های تند را سردمداری می‌کنند، در دوره‌ی دیگری، بارکود و توقف مواجه می شوند و یا به طور کلی تغییر جهت داده و در مسیری معکوس قرار می‌گیرند. در این زمینه، چهره‌های نامدار فراوانی را به عنوان نمونه می‌توان ذکر کرد، ولی از آن صرف نظر می‌کنیم، ولی آنچه مهم تر است، عواقب اجتماعی تندروی است حضرت امام در مباحث اخلاقی نکته ای را مطرح کرده‌اند که عنیاً در مباحث اجتماعی و سیاسی نیز صدق می‌کند، ایشان در باب تهذیب نفس فرموده‌اند که سخت گیری و تندروی نسبت به ریاضت نفسانی موجب آن می شود چه بسا، عنان گسیخته گردیده و به درّه ی هلاکت سقوط کند :
«سالک در هر مرتبه، با رفق و مدار بانفس رفتار نماید و زاید بر طاقت و حالت خود تحمیل آن نکند و اگر جوانها با رفق و مدارا بانفس رفتار نکنند و خظوظ طبیعت را به اندازه‌ی احتیاج آن از طرق محلّله ادا نکنند ممکن است گرفتار خطر عظیمی شوند و آن خطر آن است که گاه نفس به واسطه سخت‌گیری فوق‌العاده عنان گسیخته شود و زمام اختیار را از دست بگیرد و چنان در پرتگاه افتد که روی نجات را هرگز نبیند.[41]» 
در جامعه نیز، تندروی، چنین نتیجه‌ای دارد، ممکن است که عناصر افراطی از کار خود لذّت برده، و خود را در میدان رقابت با دیگران پیروز و موفق ببینند، ولی آنها نباید غافل شوند که عکس العمل تندروی شان چیست؟ آیا شدّت عمل آنها، آتش فتنه را خاموش کرده و یا آتش را به شکل غیر محسوس و پنهان گسترش می دهد و زمانی که آنها موجه گستردگی آتش شوند چه بسا فرصت مهار آتش و امکان خاموش کردن آن، وجود نداشته باشد. کسانی که با دقت و تأمل، به تحلیل تحولات فرهنگی و اجتماعی اقوام مختلف پرداخته‌اند، به این نکته ظرف تصریح کرده‌اند که عکس‌العمل‌های تند در برابر دین، معمولاً ناشی از رفتارهای تند دینداران بوده است. مثلاً به اعتقاد استاد مطهری علت پیدایش نظرات بسیار تند علیه دین، جریانی است که در مغرب زمین، مردم را به اصل دین بدبین کرد، بلکه در مردم عقده و کینه راجع به دین ایجاد کرده، کلیسا در آنجا به استبداد و خشونت که با طبیعت دین ناسازگار است دست زد، و اجبار مردم به عقیده دینی و شکنجه‌های سخت و آدم سوزی‌ها به بهانه‌ای مختلف و تفتیش و تجسّس عقاید، به عنوان کارکرد دین» شناخته شد ایشان وضع دین در جامعه، را متفاوت ارزیابی می‌کند و تلقی خود را از دین در مشرق زمین، در جهت عکس آن حوادث می‌نماید: « در مشرق زمین، دین همیشه سیادت روحانی داشته نه سیادت مادی و زوری. اسلام تفتیش و تجسس را جایز نمی‌شمارد، عقوبت‌های شدید را تجویز نمی‌کند، دین اسباب زحمت و شکنجه و ارعاب و اختناق و وحشت نبوده است.»[42]
ایشان در جای دیگری  نیز تأکید می کند که تکیه بر آزادی فردی در اروپا به حد افراط و زیاد روی، عکس العمل اختناق های سیاسی و مذهبی بوده است[43] 
بر این اساس، در یک جامعه‌ی اسلامی و در یک حکومت دینی، تندروی و افراط‌گری، «عواقب مضاعف» به بار می‌آورد، در اینجا تند روی فقط به «شخص» انتساب پیدا نمی‌کند و به حساب تندی و تیزی یک فرد گذاشته نمی‌شود. و عکس‌العمل آن هم متوجه «همان شخص» نمی‌گردد وقتی که حکومت صبغه ی دینی پیدا کند و استناد به یک «حق دینی» مبنای مشروعیت نظام قرار گیرد، هر گونه تندروی، اولاً چهره‌ی دین را مشوهّ می‌سازد. و ثانیاً عکس العمل های مخالفت را متوجه دین می‌سازد و به تنفّر از دین می انجامد حضرت امام پیوسته نگران آن بودند که مبادا اقدامات خلاف و تندرویهایی که در حکومت اتفاق می افتد، به حیثیت اسلام لطمه‌ای وارد کند و بخصوص به بدبینی نسل جوان به ارزش‌های اسلامی بیانجامد. پیش از پیروزی انقلاب، برخی از انقلابی نماهای تندرو به اهانت و دشنام به مراجع تقلید روی آوردند، حضرت امام فرمود: اگر به واسطه بعضی از جهالت ها لطمه‌ای بر این نهضت بزرگ وارد بشوید، معاقبید پیش خدا تبارک و تعالی، توبه تان شکل است قبول بشود، چون به حیثیت اسلام لطمه وارد می‌شود[44]
پس از پیروزی هم نگرانی امام این بود که مبادا با تخطّی ما از اسلام، اسلام و حکومت اسلامی، در نظر جوانان به اطلاع، یک «دولت طاغوتی» جلوه کند[45]. حضرت امام به «علماء و روحانیون» تذکر دادند اگر جوانان به بیراهه می روند با بیانی آکنده از محبت راه درست را نشان دهید و فوراً انگ التقاط و انحراف به نوشته هایشان نزنید. ایشان هشدار دادند که اینگونه برخوردهای تند، جوانان را به دام لیبرال ها یا ملی گراها می اندازد که «گناه آن کمتر از التقاط نیست»[46]
این جملات  و تأکیدات همه بیان کننده آن است که حضرت امام از آسیب دیدن باور دینی نسل جوان در اثر تند روی های رجال دین و حکومت، به شدت احساس نگرانی می کردند.
آیا ما هم مانند امام خمینی، از اینکه تندرویها، به حیثیت اسلام لطمه وارد کند و موجب بدبینی به اسلام عزیز گردد، نگران و ناراحتیم؟ آیا تندروها، هر روز بر سربازان نظام و مدافعان انقلاب می‌افزایند، و یا هر روز از آنان می‌کاهند؟
[1] - سوره بقره آیه 194
[2] - سوره مائده آیه 115
[3] - سوره مائده  آیه 2
[4] - الطبرسی، مجمع البیان، ج3، ص 240
[5] - سوره مائده آیه 8
[6] - بحارالانوار، ج 43، ص 70
[15] - صحیفه امام، ج‌6، ص 281.
[16] - صحیفه امام، ج 12، ص 343، و ج20 ، ص 394.
[17]- صحیفه امام، ج 19، ص 403. 
[18] - امام خمینی، ولایت فقیه، ص 51.
[19] -  امام خمینی، ولایت فقیه، ص 87.
[20] - صحیفه امام، ج 21، ص 288.
[21] - صحیفه امام، ج 6، ص 278.
[22] - صحیفه امام، ج 17، ص 462.
[23] - صحیفه امام ج 9، ص 46
[24] - صحیفه امام ج 13، ص 42
[25] - صحیفه امام ج 19، ص 17
[26] - صحیفه امام ج 16، ص 425
[27] - همان ج 17، ص 140
[28] - صحیفه امام، ج 17، ص 220
[29] - صحیفه امام، ج 17، ص 225.
[30] - صحیفه امام، ج17، ص 142.
[31] - صحیفه امام، ج 12، ص 502.
[32] - صحیفه امام، ج 11، ص 312.
[33] - صحیفه امام، ج 15، ص 408.
[34] - صحیفه امام، ج 20، ص 451.
[35] - صحیفه امام،ج20،ص51
[36] - صحیفه امام، ج 21، ص 625.
[37] - امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص 317.
[38] - صحیفه امام، ج 21، ص 579.
[39] - صحیفه امام، ج 21، ص 616.
[40] - صحیفه امام، ج 21، ص 3678.
[41] - امام خمینی، اداب الصلاة، ص 25.
[42] - یادداشت‌ها، ج 4، ص 225.
[43] - یادداشت ها ، ج 2، ص 318.
[44] -  صحیفه امام، ج1، ص 307.
[45] - صحیفه امام، ج8، ص 1
[46] - ر.ک: صحیفه امام،ج21،ص98و99.


<   <<   41   42   43   44   45   >>   >