سی و یک شب

در این یادداشت می خواهم به دو تفکر رایج و به تعبیر بهتر کبرای عمل شده در سیاست خارجی جمهوری اسلامی بپردازم.
مطلب بلندبالایی خواهد شد که البته می توانید در چند قسمت بخوانیدش و قطعا به آن خواهم افزود.
اما ابتدا به چند نکته توجه کنید.
تفکرات موجود در کشور ما قطعا محدود به این دو تفکر نیستند ولی به گمانم همه طیفی از این دو را داشته باشند.بنابراین من سعی می کنم دو قطب انتهایی را مطرح کنم و این یعنی می توانند افراد بسیاری در این طیف یک تا صد قرار گیرند.
اگرچه من به سیاست خارجی خواهم پرداخت ولی مشخص است که این نوع تفکرات قطعا بدل و مابه ازای داخلی هم خواهند داشت و در جزیی ترین برخوردها هم خودشان را نشان خواهند داد.
در این بررسی به ماهیت و حقیقت پشت پرده این تفکرات کاری ندارم.چون نه من نیت سنج دارم و نه اطلاعات کافی در این باب.بنابراین به آنچه در عمل وجود دارد و تبلیغ می شود اکتفا می کنم.
همچنین سعی خواهم کرد تنها به محاسن این تفکرات از دید مروجانش بپردازم.به نظر می رسد حسن های یکی به عنوان عیب دیگری مطرح خواهند شد و با در نظر گرفتن هر دو ،انتقادات هم پوشش داده خواهد شد.
نحوه بیان من هم ساده و قابل فهم و بدون تکیه بر اصطلاخات و دانسته های علمی است.البته در برخی موارد هم به دلیل کمی دانش از قلمبه گویی اجتناب کردم.
اما اصل مطلب
اولین کبرایی که در سیاست خارجی ما مطرح هست و طرفدارانی در بین اصلاح طلبان و تکنوکرات ها و برخی اعضای مجمع تشخیص مصلحت دارد،‌تفکر توسعه محور است.(برای آشنایی بیشتر با این اصطلاح می توانید به مصاحبه دکترحسن روحانی به ویژه نامه نوروزی همشهری مراجعه کنید.)
بر اساس این تفکر ،‌دنیا در حال توسعه است و نظام امروز جهان،‌نظام بر مبنای توسعه است.برای همین ،ما هم که می خواهیم در این دنیا به زندگی و تبادل و تجارت و ... مشغول شویم ،‌چاره ای نداریم که برای خودمان در این نظام توسعه محور جایگاهی دست و پا کنیم.
پس کبرای اول این شد که ما می خواهیم در این دنیا زندگی کنیم .داد و ستد انجام دهیم.و در این تعامل هم مثل همه کشورهای دنیا منافعی داریم که در صدد تامین آنها هستیم.

کتابی را دارم مطالعه می کنم به نام «ایستاده در باد» که بعدها از آن خواهم گفت.نویسنده محترم این کتاب در توضیح منافقان و با توجه به آیات قرآن مدعی است که منافقان کسانی هستند که کبراهایشان را بر اساس دین نچیده اند.
مثل اینکه فراموش کردم اصل حرفش را بزنم.
ایشان بر اساس نگاهی فلسفی معتقد است که هر عملی که ما انجام می دهیم از دو وجه صغرا و کبرا تشکیل شده است.از نظر ایشان صغرای هر عملی ظاهر آن است و کبرا نیت و هدف ما از انجام آن عمل.
فرض کنید کسی که سر کار می رود صغرای عملش که سر کار رفتن است می تواند کبراهای متفاوتی داشته باشد؛امرار معاش،‌ کسب پول برای تفریح، برای خریدن خانه و زندگی بهتر، تشکیل زندگی،‌کسب رضایت خدا،‌استقلال و....
اتفاقاتی که به خصوص در این چند روز اخیر رخ داده  ،‌به موازات گذشته این سوال را در ذهن پرسش گران بسیاری به وجود آورده که کبراهای نظام جمهوری اسلامی چیست؟
از بیانیه هسته ای و آزادی خانم ریس بگیرید تا اعدام های اخیر.
می خواهم در یادداشت های بعدی به این موضوع بپردازم که آیا می توان در مورد کبراهای نظامی که در آن زندگی می کنیم به نتیجه واحد و یا متکی بر اصول و مبناهایی برسیم ،‌یا نه؟
برای اینکه دایره دوستانی که در این بحث شرکت می کنند را هم وسیع تر بگیرم، می خواهم صرفا به موضوع سیاست خارجی بپردازم که امروزه در ضمن مطرح شدن دوباره ، از حساسیت کمتری هم برخوردار است.
فعلا دوستان اگر نظری در مورد این کبراهای نظام جمهوری اسلامی در سیاست خارجی اگر نظری دارند بفرمایند.البته توجه داشته باشید که برای اثبات کبراهایی که مطرح می کنید نیازمند صغراها و مصادیق هستیم.

دادستان تهران در مورد آزادی خانم جاسوس! مصاحبه بلند بالایی کرده و کلی موارد را کنار هم چیده.
به نظرم ایشان به دلیل طبعی که در وجودشان نهفته ،می توانند در کنار شغل شریف دادستانی، دستی هم در ادبیات برده و به داستان نویسی مشغول شوند.طبع خوبی دارند!
به طور نمونه به این قسمت عرایضشان توجه کنید:
«محکوم علیه به حکم اعتراضی نکرد و حکم را پذیرا شد. چون اگر اعتراض می‎کرد
باید منتظر می‎ماند تا حکمش قطعی شود. جزای نقدی را پرداخت کرد و دادگاه به
لحاظ صدور حکم و اجرای مجازات، اجازه خروج او را از کشور صادر کرد. بنابراین او تبرئه نشده و طبق قوانین ایران محکومیت یافته و با اجازه
دادگاه از کشور خارج شده است.»

شاید یکی از درخشان ترین یادگارهای حضرت زهرا(س) خطبه معروف ایشان در مسجد باشد.خطبه ای که متاسفانه با تفسیرهای یک بعدی و مغرضانه ای هم همراه بوده و آن چنان که باید در سطح جامعه پخش نشده.
می توانید خطبه و شرحی بر آن را در اینجا ببینید.البته به دنبال شرحی روان تر هم می گردم.
امروز سالگرد رحلت اقای بهجت هم هست.شاید بهترین چیزی که هنوز به ذهنم می رسد را سال گذشته گفته باشم.

خانم جاسوس هم رفت! ده سال حبس اش شد 300 میلیون و پرداخت شد و با هواپیمای اختصاصی رفت و قرار است رییس جمهور فرانسه در کاخ الیزه رسما از او استقبال کند.
یک هفته قبلش هم به طور کاملا اتفاقی، کاکاوند نامی که اتفاقا در فرانسه زندانی بود ،‌آزاد شد و کلی هم بر روی دیپلماسی مقاوت تاکید کردند.
این وسط فقط معلوم نشد روسیاهی برای چه کسی باقی ماند.
برای مایی که همان موقع اتهاماتی که به او می زدند را خنده دار می دانستیم.یا برای آنهایی که ما را متهم به بدبینی و یا دارای تعلقات جناحی می دانستند.
مشکل آدمهایی مثل ما این است که حاضر نیستیم چند صدبار از یک سوراخ گزیده شویم.وقتی امثال رکساناها و ملوان انگلیسی را آن گونه بدرقه می کنند،‌نتیجه می گیریم که اینها مرد این کارها نیستند!
مشکل ما این است که از فرستادن ایمیل و گفته فلان منبع آگاه نتیجه نمی گیریم که چه جاسوسی عظیمی رخ داده.
مشکل ما این است که فقط کمی بیش از دیگران ،آینده را می بینیم.
مشکل ما این است که با گزارشهای سیمای میلی و آنچه رسانه های پرتعداد در اسم اصول گرا به خوردمان می دهند، قانع نمی شویم و مغزمان را شستشو نمی دهیم.
ولی باور کنید که ما یک شبه به این مشکل ها دچار نشده ایم.از بس از این سوراخ ها گزیده شدیم،‌با آنها مشکل پیدا کردیم.و الا تا همین سال گذشته ؛‌کم و زیاد،‌ این قرائتهای رسمی را قبول می کردیم و برایش راهپیمایی هم می رفتیم.
فقط دلم برای دو دسته زیاد می سوزد.یکی همان هایی که هنوز می خواهند از شک فرار کنند .چون واقعا ورطه هولناکی است و باید در آن اهل عزم و اراده و توکل باشی و دنیا را بر مدار راحت طلبی و اطمینان به خوراک های رسانه ای داخلی و خارجی نگذرانی .
دسته دوم هم آنهایی که روزی در این کشور کیا و بیایی داشتند.برخی شان انقلاب دوم کردند و برخی تا بالاترین مشاغل دولتی و مجلسی رفتند ،‌اما امروز که بر علیه برخی شان حتی به اندازه همان ایمیلی که خانم ریس زده بود هم مدرک وجود ندارد،‌ ولی به اندازه یک صدم او از مهرورزی و رافت اسلامی برخوردار نمی شوند و باید در زندان به امید فرداها باشند.

دادستان تهران در مورد اعدام های اخیر مصاحبه ای کرده.آنچه من از مجموع گفته های ایشان برداشت کردم این است:
- دادگاه این افراد و مراحل دادرسی شان کاملا قانونی بوده ولی ما هیچ سندی مبنی بر آن ارائه نمی دهیم.
- به ما اعتماد کنید.این افراد آدمهای بدی بودند.بمب داشتند .عضو گروهک ها بودند.و یا به آنها کمک می کردند. و ما باز هم هیچ سندی ارائه نخواهیم داد.
- اینکه چرا اعدامشان اینقدر دیر و نزدیک به خرداد امسال برگزار شده ،هیچ منظوری پشتش نبوده.ما هر وقت دلمان خواست اعدام می کنیم.
- این حرفهایی که زده می شود و روند دادرسی را ناعادلانه و غیر قانونی بیان می کنند کلا توطئه بیگانگان و دشمنان ایران است و مفت می باشد.
- این کسانی که در مورد این اعدامها اظهارنظر کردند ،تمامی یا فریب خورده اند و یا عامل استکبار و به وقتش به حسابشان می رسیم.
- این کارها قبلا هم می شده و اگر اینها معترض اند چرا قبلا هیچی نمی گفتند!
کل مصاحبه را می توانید در اینجا ببینید.من یک مقدار طنزگونه اش کردم و شاید برخی جاهایش را صریح تر گفته باشم ،ولی اگر انصافا جایی اش را نسبت غلط دادم ،‌متذکر شوید.

آقای رسول جعفریان مطلبی با عنوان علما درباره عریضه نویسی در چاه جمکران نظر دهند نوشتند و در آن بنابر گفت های مسوول مسجد که از سرنوشت محتوم عریضه ها خبر داده بود ،‌خواستار واکنش علما به این روش مبتنی بر روایات نه چندان مستند شدند.
در ادامه طلبه ای از قم جواب ایشان را با تکیه بر همان مفروضاتی که بارها از تریبون ها شنیده ایم دادند که واکنش ایشان این بار تندتر و البته صریح تر بود که خواندنشان را به همه توصیه می کنم.بخشی از جواب آخر ایشان را هم در زیر می آورم.
«بنده  منکر وجود برخی روایات نشده بودم و شاهدش هم همین
پاسخی است که ایشان داده‌اند. اما به ایشان و دوستان دیگر نکته مهمی را
یادآور می شوم: «معتَقدات» امری است و «روایات» امری دیگر. این مسأله هم
برای شیعیان مهم است هم برای سنیان. اگر قرار باشد بر اساس هر روایتی،
باوری و معتقدی به عنوان «معتقد رسمی» شکل بگیرد، اساسا امکان جمع و جور
کردن معتقدات در یک چهارچوب رسمی وجود ندارد. توجه داشته باشیم که غالب
علمای قدیم، مانند علامه حلی، فخرالمحققین و شیخ بهایی و بسیاری دیگر رساله
های اعتقادی کوچکی که مجموعه معتقداتشان بود می نوشتند تا معلوم شود یک
شیعه باید به چه مسائلی معتقِد باشد تا دینش درست باشد، رسمی که مع الاسف از
سوی علما تا حدودی ترک شده است. اگر بنا بود به دایره این قبیل «روایات»
توجه شود که معمولا بسیاری از علما در بسیاری از آنها طعن علمی دارند،
امکان این که «معتقدی»‌یا رساله اعتقادیه مشخصی شکل بگیرد، وجود نداشت.
لازم است ایشان به قضاوت شیخ صدوق در باره انبوه روایات طبی منسوب به
امامان مراجعه کند که چطور پنبه آنها را زده و فاقد اعتبار و استناد اعلام
کرده و امروزه ده ها هزار نسخه از کتبی که تحت عنوان طب دینی نوشته شده و
بر اساس همان روایات به عنوان مستحب و سخن معصوم (ع) میان مردم منتشر می
شود (بنگرید: الاعتقادات، باب 44 چاپ شده در مجلد 5 سلسله آثار شیخ مفید، ص
115). روزگاری روایات تجسیم در بین شیعه فراوان بود و علما از آنها اعراض
کردند و شیخ صدوق با نگارش التوحید پنبه همه آنها را زد و دامن شیعه را از
چنین باوری تطهیر نمود.

  اما تطبیق داستان عریضه نویسی در چاه جمکران به صورت یک
روش مستمر و برنامه ریزی شده به عنوان مصداق «توسل» از همان حرفهاست. مگر
هر تطبیقی با ذهن هر کسی که چند روز مدعی درس فقه و حدیث است، قابل قبول
است؟ اعتبار این جور تطبیق ها کمتر از قیاس بوحنیفه نیست که ایشان از آن
نالیده‌اند. باز کردن باب این تطبیقات و درآوردن رسمهای تازه در مذهب، امری
نیست که به سادگی از آن بتوان گذشت. به همین دلیل است که مرحوم آیت الله
فیض قمی دستور داده بودند آن چاه را پر کنند (نامه قم، ش 3،4، ص 14). حتما
ایشان هم روایات مورد نظر این دوست ما را ندیده بودند.»

میر یک بیانیه در مورد اعدام های اخیر داده؛ ‌که البته من صدورش در این زمان را به صلاح نمی دانستم.
رسانه های در اسم اصول گرا با هوچی گری رسانه ای و شانتاژ تبلیغاتی عظیمی به بازتاب آن پرداختند.
جالب هم هست که در تمامی نقد و تحلیل هایی که تا به امروز دیده ام ،هیچ خبری از دو پاراگراف بیانیه میر نیست و صرفا به تحلیل و فحش دادن به آن پرداختند.حرف اصلی شان هم این است که فلانی از اعدام تروریست ها انتقاد کرده .‌این آخری هم آقای سالک که سخنگوی روحانیت مبارز است ،حرف خنده دارتری زده و گفته که فلانی به حکم قصاص و در حقیقت به قرآن و اسلام اعتراض کرده.
این روش به تعبیر استاد ما «شیطانی» که متاسفانه سالهاست توسط رسانه های اصول گرا در حال اجرا شدن است ،ثمری جز مفتضح شدن بیشتر این جریان و اضمحلال بیشتر جریان اصول گرایی نخواهد داشت.
آنچه من از بیانیه میر برداشت کردم این است که اولا آیا در مورد این اعدام شدگان تمام مراحل قانونی و اسلامی و انسانی و مطابق با عدل علوی صورت گرفته است؟(در حالی که وکیل یکی شان گفته من از اعدام موکلم خبر نداشتم) و دوما در حالی که پرونده هایی چون کوی و کهریزک و دیگر جرایم انتخاباتی حکومتی بدون نتیجه باقی مانده اند آیا افکار عمومی خواهد پذیرفت که در این رویه عدالت کامل اجرا شده یا صرفا یک جور زهر چشم گرفتن بوده.
برای اینکه من هم متهم به آن چیزی نشوم که از زسانه های در اسم اصول گرا انتقاد کردم،‌کل بیانیه میر را علی رغم میل باطنی ام در زیر می آورم:
«اعلام
اعدام ناگهانی پنج نفر ازشهروندان کشور بدون آنکه توضیحات روشن کننده ای از
اتهامات و روند دادرسی ومحاکمات به مردم داده شود شبیه روند ناعادلانه ای است که
در طول ماه های اخیر منجر به صدور احکام شگفت آور برای عده زیادی از زنان ومردان
خدمتگزار وشهروندان عزیز کشور ما شده است.

وقتی
قوه قضائیه از طرفداری مظلومان به سمت طرفداری از صاحبان قدرت ومکنت بلغزد مشکل
است که بتوان جلوی داوری مردم را در مورد ظالمانه بودن احکام قضایی گرفت. چگونه
است که امروز محاکم قضایی از آمران وعاملان جنایتهای کهریزک و کوی دانشگاه و کوی
سبحان وروزهای?? و?? خرداد وعاشورای حسینی میگذرند وپرونده های فساد های بزرگ را
باز نشده می بندند وبه صورت ناگهانی در آستانه ماه خرداد ، ماه آگاهی وحق جویی پنج
نفر را با حواشی تردید بر انگیز به چوبه های دار می سپارند؟ آیا این است آن عدل
علوی که به دنبالش بودیم؟»

از نظر من متاسفانه تفاوت چندانی هم نمی کند.دو طرف ماجرای بعد از انتخابات سال گذشته دارای توهم خود اکثریت مطلق بینی شده اند.
حالا یک طرف بیشتر و یک طرف کمتر.
به طور مثال رییس دولت که به دانشگاه می رود ،‌رسانه های وابسته آن چنان می نویسند که گویی 10نفر در کل مخالف حضور او بوده اند.
از آن طرف هم باید پذیرفت که در مناطق محروم که تحت سیطره کمیته امداد و روحانیت وابسته به حکومت است ،‌قطعا رییس دولت محبوبیت بیشتری دارد.
اما همه می خواهند به دروغ خود را حایز بیشترین محبوبیت و طرف مقابل را در حضیض ذلت و بی کسی نشان دهند.گاهی هم به جابجایی اتوبوسی روی می آورند!
خدا همه را به راه راست هدایت کند!

سالهای گذشته ، وقتی رهبر به نمایشگاه کتاب می رفت، کامم شیرین می شد. می گفتم علاوه بر رهبری اش،‌اهل کتاب و فرهنگ و اندیشه هم هست. و این حسنی مزید بر حسن هایش است.
امسال اما، ‌ایستاده بودم چندمتری آن طرف تر کسانی که شعارهای همیشگی را در مدح اش می دادند و در میان کسانی بودم که یا بی تفاوت نسبت به این حضور بودند و یا تمسخر می کردنذ؛‌ اگر چه از جمع آنان نبودم.
در شرح حالم،‌فقط همین را بگویم که در این چند ماه،‌ آنقدر کام چون منی تلخ شده... ، که با این چیزها شیرین نمی شود.