سی و یک شب

یکی از دروس نسبتا مهم رشته مان را داده بودند به یک استاد پرت!

بچه ها رفتند پیش رییس دانشکده .او هم خیلی عاقلانه! جواب داده بود که من باید به فکر استادم هم باشم.حالا این تفکر چقدر بین مدیران ما رواج دارد ،بماند.مثال دم دستی اش جشنواره فیلم امسال است که بعضی فیلمهایش را به زور می شد فیلم نامید.حتما می خواستند به فکر کارگردان و سایر عوامل پرت فیلم هم باشند.

وقتی مادربزرگ مشهد می رود، یکی به اعضای خانواده مان اضافه می شود.این دفعه هنوز دلمان نیامده پسش بدهیم.

جدا از چهچه ای که گاه و بیگاه نصیبمان می کند، هر وقت از کنارش رد می شویم، به میله دیگر قفس می پرد و با صداهایی کوتاه و دلنشین گویی به ما سلام می کند.اگر به سبک خودش جوابش را بدهیم ،کار به احوالپرسی و ... هم می کشد.

دوهفته است این قناری کوچک به ما درس آداب معاشرت می دهد!

هیات ها معمولا دو قسمتی اند؛ سخنرانی و مداحی.انتقاداتی که می شود غالبا به قسمت مداحی اش است. شعرهایی که می خوانند در شان اهل بیت نیست و ادا و اطوار در می آورند و بازارگرمی می کنند و به تبلیغ عقاید خرافی می پردازند.

اما کمتر کسی است که به قسمت سخنرانی اش انتقاد وارد کند.حالا در نظر بگیرید که اغلب سخنرانان یا روحانی اند یا تحصیلات دینی دارند.قصد مقایسه ندارم ولی سخنرانی بی مایه بدتر است یا مداحی اش؟ شاید عاقلانه ترین جواب «بستگی دارد» باشد.متاسفانه می توان گفت که بعضی سخنرانان اندازه آن وقتی که از شعر گفتن و سبک ساختن و تمرین کردن برای قسمت مداحی اش می شود، برای سخنرانی شان وقت نمی گذارند.یا در هر نوع جلسه ای از مجلس جوانانه تا پیرانه، از جلسه عمومی چند هزارتایی تا خانگی چند ده نفری از شمال شهر تا جنوبش فقط یک موضوع سخنرانی دارند و مثل نوار تکرار می کنند.بعضی حتی موضوعی هم ندارند و در آخرش نمی شود دو خط مطلب مفید از سخنرانی شان استخراج کرد.بیشتر سخنرانی ها تبدیل شده به توصیه هایی که گناه نکنید و نماز اول وقت بخوانید و به پدر و مادرتان نیکی کنید.اینها را که همه در کتاب دینی شان خوانده اند و فرق سخنران با کتاب چیست؟

سخنرانی را می شناسم که بسم الله نگفته همه شش دانگ حواسشان جمع می شود و هستند سخنرانانی که تا آخر تذکر می دهند و ملت خمیازه می کشند.نمی دانم چرا بعضی علما و مراجع به این قسمتش نمی پردازند.اگر در این قسمت سخنرانی تحولی شود قسمت مداحی هم تاثیر می پذیرد و بعضی عیب ها برطرف می شود.

به نظر من هیات یک «رسانه» است. تقریبا با تمامی تعریف هایی که از رسانه می شود هم جور در می آید.به تعبیر بهتر رسانه دینی است.پیام می دهد و تاثیر می گذارد.خوشبختانه و یا متاسفانه معتقدم که اثرگذارترین رسانه دینی در عصر حاضر شده .یعنی جایی که قرار است تبلیغ دین شود، صدا و سیما و ارشاد و سازمان تبلیغات و ستاد نماز جمعه و چه و چه هیچ کدام قدرت تاثیرگذاری شان به اندازه هیات نیست.

شاید مهمترین علتش به نوع مدریت اش برگردد.هیات ها مردمی اند و چه اشتباه می کنند کسانی که می خواهند برایشان متولی بتراشند.همین مردمی بودن باعث می شود تا هرکس با هر مرام و مسلک سیاسی و حتی دینی گوشه امنی در هیات بیابد و چون آن طرفش خدای کرم است، این طرفش ارمنی و ناصبی و سنی و شیعه و ... فرقی نمی کند.

شاید مهمترین دغدغه مدیران هر رسانه ای تاثیرگذاربودن رسانه است. مثل معروفی بین رسانه ای ها وجود دارد که می گویند باید به جایی برسیم که اگر درروز روشن ادعا کردیم شب است ،مخاطبانمان بپذیرند.حالا آمار و ارقام رسمی و غیررسمی از جرم و جنایت گرفته تا عروسی های توام با گناه و حتی خرید وسایل پرهزینه ای چون اتومبیل و وسایل خانگی در این دو ماه کاهش پیدا می کند. حالا شما یک رسانه بفرمایید که بتواند چنین تاثیری بر روی مردم بگذارد.

محرم و صفر که می شود هیات ها جان می گیرند و افراد مذهبی که دغدغه روشنفکری دارند، بعضی علما و مراجع و دیگرانی که گاه غرض و مرض دارند شروع می کنند به انتقادات به جا و نابه جا از این رسانه!

در حالی که کمتر کسی به مزایا و به قولی برکات این رسانه می پردازد، که شاید معتقدند از فرط عیان بودن حاجتی به بیانش نیست.

اگر فرصتی داشتم و توفیقی شد می خواهم به زبان وبلاگی و عامیانه به دفاع از جنبه های مثبت این پدیده نه چندان نوظهور بپردازم .دوستانی هم که نظرات موافق و مخالف دارند، بی بهره مان نگذارند.

اول: وجود هیات

فکر می کنید اگر کسی روزه نگیرد چقدر ماه رمضانش، ماه رمضان می شود؟ همین روزه شکمی که بعضی می گویند باید از آن فراتر رفت و معمولا نمی شود، همین قارو قوری که شکممان راه می اندازد و همین که ویترین مغازه ها لب و لوچه مان را آب می اندازد و نیرویی مانعمان می شودکه «روزه ای!» ، شاید توفیق ترک گناه و عمل خیری را نصیبمان کند.

از طرفی روزمرگی و غفلتی که نتیجه طبیعی روزمرگی است ،با سحربیدارشدن و غروب به خانه برگشتن و گرسنگی مان به هم می ریزد و تلنگری هم که بخوریم شاید به جاهای خوشایندتری برسیم.

حالا روزه ماه رمضان تبدیل می شود به هیات ماه محرم.اگر دسته ای نباشد و پرچم سیاهی و بفرما روضه ای ،اصلا روزمرگی مان تلنگر می خورد؟ شما بفرما در همه هیات ها را تخته کن، فکر می کنید ملت با دیدن سریالهای عشق و عاشقی و تحریفی تلویزیون یاد امام حسین(ع) می کنند.تصمیم می گیرند فلان خلاف را نکنند و یا مثلا آمار خرید تلویزیون شان پایین می آید.خدا آن روز را نیاورد که مردم از طریق امثال تلویزیون بخواهند به مکتب اهل بیت برسند.

در آخر اولین نوشته ام یادآوری کنم که منظورم از هیات فقط عزاداری و سینه زنی نیست.حتی جلسه سخنرانی که معمولا در این ایام با مختصر روضه ای همراه است هم در تعریف من هیات است.اگر سخنرانی ها در ماه های دیگر سال هم باشند هیچ وقت به شلوغی امثال این ایام هم نیستند و معمولا در چنین ایامی است که به صورت دهه ای و ماهیانه ای برگزار می شوند.می توانید برای امتحان مثلا در ماه ربیع یک دهه جلسه بگذارید تا سوت و کور بودنش برایتان عیان شود.